07/10/2006
Gasteiz, 2006ko urriaren 7a.
Santa Maria Katedralak inspirazio artistikoa eta literarioa piztu izan
du mendeetan zehar –Víctor Hugo margolariak
erreparatu zion Katedralari–. Berriki,
Zaharberritze-proiektuak berak ere, nazioarte-mailan izen handia duten
idazleak erakarri ditu, besteak beste: Ken Follett, Paulo Coelho, Mario
Vargas Llosa eta Arturo Pérez-Reverte. Baina sormen
poetikoaz geroztik, Katedralarekin topaketa berri bat falta zen.
Poesiarekin aipatutako erlazio hori “El Ámbar
Gótico” (Anbar Gotikoa) José Ignacio
Besga Zuazola (Gasteiz, 1948) idazlearen olerki-liburuan islatzen da.
“El Ámbar Gótico”
olerki-liburua berrogei olerkik osatzen dute. Konposizio unitario bat
da, behar bada, olerki luze bat –osotasun organiko
bat–; bertan, denbora, sentimenduak eta Katedral Zaharra
elkar topatuz doaz hamar kapituluetan zehar.
Gasteizko Santa Maria Katedrala idazlearentzat ezinbesteko
erreferentzia izan da betidanik. Katedrala hurbiletik ikusteko, eliz
ataria arratsaldeko argiz beteta edota triforioa habearteei so ikusteko
muino ertzera egindako ibilaldi luzeek sentimenduzko arrastoa utzi
dute, “El Ámbar Gótico”
liburuan hezurmamitu dena.
“Anbar” horren baitan, olerkiek islatu nahi
dituzten oroitzapenak, emozioak eta zurrumurruak sartzen dira. Besga
idazlearen iritziz, “zaharberritzearekin, Santa Maria
Katedrala, hiriaren sinbolo dena, asko nabarmendu da eta gune sakratu
horren bizirauteko borroka ikustea nire esperientzia pertsonalaren
osagai poetikoa izan da”.
“Denborak aurrera egin ahala, Katedralaren erretxinetan
erantsitako oroitzapenak eta ametsak anbar bihurtu dira. Anbar
gotikoan, zurrumurruak asmatzen ditugu, iragana berreskuratzen dugu eta
gure erreferentzia aurkitzen dugu. Zutabe okerrak eduki arren,
Katedralak tinko dirau mendez mende, urtaroak pasatzen ikusiz. Eta
zaharberritzea bere izpirituaren hatsa da: bizirauteko
ametsa” adierazten du olerkien egileak.
José Ignacio Besga Zuazola, Zuzenbidean eta
Enpresa-Zientzietan lizentziatua da; Deustuko Unibertsitatean n burutu
zituen bere ikasketak. Egun, Gasteiz eta Arabako Aurrezki
Kutxa, Caja Vital Kutxako zuzendariorde nagusia eta idazkari
nagusia da eta horien Fundazioetako patronatuetako kide ere bai.
Oraindik orain, Caja Vital Kutxaren ordezkari gisa, Gasteizko Gizarte
Kontseiluko zuzendariorde izendatu dute.
Besgak olerkien argitalpenetan parte hartu izan du eta hainbat
olerki-lehiaketetan epaimahaikide ere izan da. Fundación
Mejora Fundazioko poesia-lehiaketa eta Fundacion Caja Vital kutxa
Fundazioko gazteen poesia-lehiaketa ere sustatu ditu.
Miguel
González de San Román artista plastikoaren
ilustrazioak
“El Ámbar Gótico”
olerki-liburuaren interes poetikoari Miguel González de San
Roman artista plastikoaren ilustrazioen kalitatea gehitzen zaio. Horrek
bere argazkiez gain, beste zenbait argazkilari entzutetsuren argazkiak
ere erabili ditu, alegia: Navia, Quintas Fotografos, César
San Millán, Josérra Santamaría eta
Isidro Lázaro Mateos.
“Liburu hori diseinatu dut nire lagun José Ignacio
Besgarentzat; atsegin handiz hartu dut parte haren proiektu poetikoan
pinturatik hurbilen dagoen forma literarioari ukitu plastikoa emanez.
Liburuak Katedrala gogoratzen du; horretarako eta gotikoaren adierazle
gisa, formatu bertikala erabiltzen du. Olerkiek, nire trazu grafikoen
baitan kokatutako irudiak balira bezala, poemen eduki emozionala eta
kreazio pertsonalaren –olerkiaren– balioa
transmititzen dute” adierazten du Miguel González
de San Romanek.
POESIA- ETA
MUSIKA-IKUSKIZUNA OSTIRALEAN, AZAROAK 10
Santa Maria Katedralaren eta poesiaren arteko harremana ez da
“El Ámbar Gótico”
olerki-liburuaren argitalpenera mugatzen. Horregatik, Fundacion
Catedral Santa Maria Fundazioak poesia- eta musika-errezitala antolatu
du “Katedrala ezagutzen” programazioaren baitan.
Errezitala datorren ostiralean, azaroak 10, iluntzeko 20:00etan izango
da Santa Maria Katedralean.
Ikuskizunean “El Ámbar
Gótico” olerki-liburuko poesia Manuel Iradier
koruaren aparteko musika kalitatearekin konbinatuko da. Olerkiak Pilar
Corcuera, Ricardo Fernández Deu –abokatu eta
kazetari ezaguna; Javier Nart-ekin batera “Tribunal
popular” (TVE) eta “Audiencia
pública” (Antena 3) programetan parte hartu
zuena–, Laura Marinas, Jesús Manuel Maroto,
Ángela Serna eta Carmela Vicentek errezitatuko dituzte.
Koruak jarraian aipatuko den programa interpretatuko du:
“XVI. mendeko Ave Maria”.- anonimoa.- ahots baxuak
“Maitia nun zira” (ahoa itxita).- euskal kantu
herrikoia
“Ruinas de un monasterio”.- Sthele.- ahots baxuak
“Barcarola” (ahoa itxita).- Weber.- ahots zuriak
“Señor, tú buscas mi amor”
(ahoa itxita).- Beltz espirituala
“La Virgine d´Angelis”.- Verdi
“Beti penetan” (ahoa itxita.).- Euskal kantu
herrikoia.- ahots zuriak
“Aita gurea”.- P. Madina
“Canción de cuna” (ahoa itxita).- Brahms
“La vieja campana”.- Kubik
“Goizian argi” (ahoa itxita).- Euskal kantu
herrikoia
“Hosanna”.- Ginastera
Bakarlariak: Mª Cruz Ormazabal, sopranoa
Javier Fernandez, tenorra
Zuzendaritza-laguntzailea: Estitxu Delgado
Zuzendaria: Emilio Ipinza
Manuel Iradier koruak kontzertua emango du Santa Maria
Katedralean,1994an jendearentzako itxi zena. 2000. urtean
jendearentzako berriro zabaldu zenetik, eliza gotikoan
musika-esperientzia gutxi batzuk baino ez dira izan, Kantu
Gregorianoaren Koruak –Ismael Fernández de la
Cuestak zuzenduta–, Judith Cohen etnomusikologo kanadarrak
eta Tolosako (Frantzia) Haur Kantarien Koruak eskainitakoak baino ez.
Ostiralean, hilak 10, emango den errezital/kontzertura joateko
gonbidapenak, pertsona bakoitzeko bana, Santa Maria Katedraleko
Bisitarien Zentroan (Buruileria plaza, z/g) eskuratu ahal izango dira
gaurtik (asteartea, hilak 7) aurrera.
“El Ámbar Gótico”
–José Ignacio Besga Zuazolaren obra–
poesia-errezitala eta MANUEL IRADIER KORUAREn kontzertua.
Eguna: ostirala, azaroak 10.
Tokia eta ordua: Santa Maria Katedrala, 20:00etan.